Samenwerken

Masseur: een vrij beroep

In Nederland zijn tussen de 30.000 en 40.000 mensen die iets met massage doen. Sommige hebben alleen een boek gelezen en noemen zich masseur. Aan de andere kant van het spectrum zitten uiterst professionele masseurs die zich continu bijscholen. “Bij beide hangt een bordje ‘masseur’ op de deur. Voor de cliënt is het bij binnenkomst lastig het onderscheid te maken’’, zegt Anja Bruinsma, directeur van het Nederlands Genootschap voor Sport- en Wellnessmassage (NGS).

NGS-masseur®

Het NGS bestaat sinds 1964 en behartigt de belangen van zo’n 4000 aangesloten sport-, sportzorg- en wellnessmasseurs. Daarnaast geeft het NGS licenties uit en neemt de organisatie strenge toetsingen af. “Wij vinden het belangrijk dat onze masseurs een hoge kwaliteit hebben dat aansluit op de zorgvraag vanuit het veld. Wat betreft hun massagevaardigheden en up-to-date kennis van het vak, maar ook in hun algehele professionaliteit. Daar vallen bijvoorbeeld het werken met een cliëntendossier, het hebben van een klachtenregeling en hoge hygiënestandaarden onder”, zegt Bruinsma.

Masseur is geen beschermd beroep. Iedereen mag zich masseur noemen. Dat is anders bij bijvoorbeeld fysiotherapeuten, tandartsen of verpleegkundigen. Vanuit de overheid zijn die beroepen beschermd. Alleen mensen die de juiste kwalitatief goede opleiding hebben genoten, mogen zich fysiotherapeut, tandarts of verpleegkundige noemen. Om dat te blijven, moeten ze bovendien aan strikte nascholingseisen voldoen. Bruinsma: “Zo’n systeem bestaat voor masseurs niet. Maar ook aan masseurs vertrouwen cliënten hun kostbaarste bezit toe: hun lijf. Het NGS vindt daarom dat ook masseurs aantoonbare kwaliteit moeten bezitten. Daarom hebben we zelf een licentiesysteem opgezet. Om de licentie te krijgen en te behouden moet de masseur elke vijf jaar een minimum aantal bijscholingen volgen. Zo weet een cliënt in elk geval dat hij zijn lijf aan een NGS-masseur® met geldige licentie kan toevertrouwen. De naam NGS-masseur® hebben we gedeponeerd. Iedereen mag zich masseur noemen, maar niet iedereen mag zich NGS-masseur® noemen.”

Maatschappelijke ontwikkelingen

Maatschappelijke veranderingen in onder andere gezondheidszorg, welzijn en sociaal domein, vakinhoudelijke ontwikkelingen en netwerkgeneeskunde hebben invloed op het beroepsprofiel van (zorg)professionals, inclusief masseurs. Een nieuw gezichtsveld legt meer de focus op preventieve gezondheidszorg, complementaire zorg en het stimuleren van gezond gedrag. Lichaamsbeweging speelt een cruciale rol in het behoud van gezondheid en masseurs dragen bij aan het bewustzijn van het belang van een verantwoorde fysieke activiteit. Ze spelen met name een rol in het voorkomen van blessures, bevorderen van de juiste fysieke gesteldheid om verantwoord te kunnen bewegen of sporten én om de kwaliteit van leven te beïnvloeden of liefst te verbeteren. Masseurs bieden daarnaast ondersteuning bij het omgaan met stress en stressgerelateerde klachten, bij chronische klachten en bij de acceptatie van levensveranderende situaties die levenslang en levensbreed een invloed kunnen hebben of tot ongemakken leiden.

Bijdrage aan gezondheidsdoelen

Het Nationaal Preventieakkoord heeft als doel de gezondheid van Nederlanders te bevorderen door de reductie van tabaksgebruik, problematisch alcoholgebruik en overgewicht. Naast fysieke gezondheid krijgt mentale gezondheid toenemende aandacht. De COVID-19-pandemie heeft bestaande uitdagingen versterkt en heeft geleid tot extra mentale gezondheidsproblemen zoals eenzaamheid, burn-out, depressie, angst- en slaapproblemen. Werkgerelateerde stress kost werkgevers alleen al €3,1 miljard aan verzuimkosten. Depressie en angststoornissen treffen jaarlijks ongeveer 1,8 miljoen Nederlanders tussen 18 en 65 jaar. Afgezien van de maatschappelijke kosten hebben mentale gezondheidsproblemen een aanzienlijke impact op individuen en hun omgeving. In samenwerking met andere zorgverleners kunnen masseurs een waardevolle bijdrage leveren aan het verminderen van mentale en fysieke stress gerelateerde gezondheidsklachten.

Waarom een massage?

Een massage is een behandeling waarbij de spieren en zachte weefsels van het lichaam worden gestimuleerd en gemasseerd om spanning, stress en pijn te verminderen, met als doel de algehele gezondheid en het welzijn te bevorderen. Tijdens een massage komen diverse biochemische stoffen vrij, waaronder oxytocine. Deze natuurlijke substantie draagt bij aan het ontspannen van de spieren, verlaging van de bloeddruk en het verminderen van de productie van stresshormonen zoals cortisol.

Er is wetenschappelijke ondersteuning voor de effectiviteit van massage bij verschillende gezondheids- en welzijnsgerelateerde doelen. Hier zijn enkele voorbeelden van wetenschappelijke bevindingen die aantonen dat massage kan werken:

• Stressvermindering: Talrijke studies hebben aangetoond dat massage kan helpen bij het verminderen van stressniveaus. Uit onderzoek blijkt dat massage effectief is bij het verminderen van zowel de subjectieve ervaring van stress als de fysiologische markers van stress, zoals cortisolniveaus.
• Pijnverlichting: Massage wordt vaak gebruikt als een aanvullende therapie bij de behandeling van chronische pijn, zoals rugpijn, artritis en fibromyalgie, daarnaast helpt massage bij vermoeidheid bij kankerpatiënten [4]. Onderzoek heeft aangetoond dat massage de pijnintensiteit kan verminderen en de algehele pijnbeleving kan verbeteren. Uit de resultaten van een RCT [6] blijkt dat massage in toevoeging op oefentherapie een klinisch-relevant effect heeft op pijn en fysiek functioneren bij patiënten met chronische lage rugpijn op korte termijn, vergeleken met alleen oefentherapie.
• Spierherstel en -prestaties: Voor atleten kan massage helpen bij het versnellen van spierherstel na inspanning en het verbeteren van sportprestaties. Een studie vond bijvoorbeeld positieve effecten van massage op spierherstel en -prestaties na intensieve inspanning. Uit een meta-analyse van resp. 7 en 10 studies blijkt dat massage statistisch significante verbeteringen laat zien in flexibiliteit en vertraagd optredende spierpijn .

Werkwijze van de masseur

De zorgvraag is gevarieerder en de doelgroep is diverser geworden. De taken en werkwijze van de masseur bestaan altijd uit de volgende onderdelen:

• Voorbereiding op de behandeling
• Beroepsspecifiek onderzoek van de cliënt binnen de grenzen van de competenties van de masseur
• Opstellen van stappenplan voor de behandeling
• Uitvoeren van de massagebehandeling
  • Specifiek voor de masseur sport geldt daarnaast het afnemen van functietesten, tapen en bandageren
  • Specifiek voor de masseur welzijn geldt daarnaast een (stress verminderende) belevingsmassage aansluitend bij de wensen en behoeften van de cliënt.

• Voorlichting en advies; verantwoordelijkheid nemen voor de juistheid van de informatie en de adviezen die hij geeft.
• Dossiervoering; vastleggen van gegevens in cliëntdossier zodat hij verantwoording kan afleggen aan de cliënt. Daarnaast is het zijn verantwoordelijkheid dat de gegevens van zijn handelen inzichtelijk en overdraagbaar zijn aan anderen.
• Evalueren van werkwijze en resultaat
• Samenwerken met en adviseren naar fysiotherapeut of huisarts indien nodig

Opleiding NGS-masseur®

De NGS-masseur® volgt een brede MBO-niveau 4 basisopleiding van 480 studiebelastingsuren en sluit deze af met een kennis-, portfolio- en praktijktoets. 70% van de basisopleiding bestaat uit een gemeenschappelijke, brede theoretische basis met daarin veel aandacht voor anatomie, fysiologie, preventie, (sport)verzorging, kwaliteitszorg, wet- en regelgeving en verschillende massagetechnieken. De NGS-masseur® is in staat om met deze achtergrond per cliënt een gedegen behandelplan te maken met concrete dossiervoering. Na deze brede basis kiest de masseur een profiel (sport en/of welzijn); dit betreft de overige 30% van de opleiding. Na het behalen van het diploma krijgt de masseur een NGS-licentie. Voorwaarde voor behoud van de licentie is het aantoonbaar actief zijn in de massagepraktijk én dat de masseur zich blijft ontwikkelen middels theoretische én praktische bij- en nascholing (minimaal 30 studiepunten per 5 jaar). NGS-masseurs® zijn aangesloten bij een branchevereniging, werken conform de NGS-gedragscode en zijn aangesloten bij een klachtenregeling. Met een NGS-licentie maakt de masseur kwaliteit zichtbaar en onderscheidt hij/zij zich van andere masseurs in het veld. De NGS-masseur® acteert zoveel mogelijk als een BIG-geregistreerd beroep. Mede omdat de ‘Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz)’ aangeeft dat wanneer een masseur meer doet dan alleen het ‘losmaken van spieren’, deze onder Wkkgz valt

Doelgroepen van de masseur

Massage draagt bij aan zowel lichamelijk als geestelijk welzijn. Het biedt een aangename ontspanning en bevordert de algehele gezondheid. Massage is toegankelijk voor een brede groep mensen en masseurs hebben specifieke aandachtsgebieden voor vier verschillende doelgroepen:

• Mensen die een massage willen voor ontspanning en welbevinden;
• Mensen met een te hoge spierspanning als gevolg van een te hoge mentaal-psychische belasting;
• Mensen met een te hoge spierspanning als gevolg van een te hoge fysieke belasting;
• Mensen met een dreigend spier- of bandprobleem of een verhoogd risico op een recidief van een spier- of bandprobleem.

Samenwerken

Neem contact op met het Nederlands Genootschap voor Sportmassage (NGS) voor meer informatie en de mogelijkheden samen te werken met een NGS-masseur®.

Telefoon: 088 730 85 00 of info@ngsmassage.nl.

Bronnen

1. Kamerbrief over Preventie voor Leefstijldebat 24 maart 2022
2. Roles of Oxytocin in Stress Responses, Allostasis and Resilience, Takayanagi et al, Int J Mol Sci 2022 (Pubmed ID 35008574)
3. Crawford et al, The Impact of Massage Therapy on Function in Pain Populations—A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials: Part I, Patients Experiencing Pain in the General Population, Pain Med 2016 (PMID 27165971)
4. Boyd et al, The Impact of Massage Therapy on Function in Pain Populations-A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials: Part II, Cancer Pain Populations, Pain Med 2016, PMID 27165967
5. Boyd et al, The Impact of Massage Therapy on Function in Pain Populations—A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials: Part III, Surgical Pain Populations, Pain Med 2016, PMID 27165970
6. Preyde et al, Effectiveness of massage therapy for subacute low-back pain: a randomized controlled trial, CMAJ 2000 (PMID 10906914)
7. Rapaport et al PMID 27464321 Acute Swedish Massage Monotherapy Successfully Remediates Symptoms of Generalized Anxiety Disorder: A Proof-of-Concept, Randomized Controlled Study
8. Rapaport et al, PMID 33197668 Six versus twelve weeks of Swedish massage therapy for generalized anxiety disorder: Preliminary findings
9. Rapaport et al, PMID 36775516 A preliminary descriptive report of the longevity of the effects of Swedish Massage therapy for subjects with Generalized Anxiety Disorder
10. Field et al, PMID 16162447 Cortisol decreases and serotonin and dopamine increase following massage therapy. The international journal of neuroscience, 2005
11. Hernandez-Reif et al, PMID 15256294 Breast cancer patients have improved immune and neuroendocrine functions following massage therapy. Journal of psychosomatic research, 2004
12. Hernandez-Reif et al, PMID 15809216 Natural killer cells and lymphocytes increase in women with breast cancer following massage therapy. The international journal of neuroscience, 2005
13. Rapaport et al, A Preliminary Study of the Effects of a Single Session of Swedish Massage on Hypothalamic–Pituitary–Adrenal and Immune Function in Normal Individuals PMID 20809811
14. Best et al, PMID 18806553 Effectiveness of sports massage for recovery of skeletal muscle from strenuous exercise. Clinical journal of sport medicine: official journal of the Canadia Academy of Sprt Medicine, 2008.
15. Naderi et al, PMID 33210806 Massage enhances recovery following exercise-induced muscle
    damage in older adults. Scandinavian journal of medicine @ science in sports, 2021
16. H.L. Davis, S. Alabed & T.J.A. Chico; Effects of sports massage on performance and recovery: a
    systematic review on meta-analysis – BMJ Open Sports @ Exercise Medicine, 2020
17. Cabal et al, Preventive Chair Massage with Algometry to Maintain Psychosomatic Balance in
    White-Collar Workers PMID 28721578
18. Field, T; Massage Therapy Research Review, National Library of Medicine, 2014